24-28 AÄŸustos 2010 tarihleri arasında Moldova- Gagauzyeri Özerk Bölgesi’nde, Türkiye, Azerbaycan, Türkmeneli (Irak), Bulgaristan, ÇuvaÅŸistan (Rusya), Kırgızistan, Nogay(Dağıstan), İngiltere, Kırım-Ukrayna, Omski (Rusya), Mafun (Rusya) ve Gagauzyeri (Moldova)’dan Dünya Türk Gençleri BirliÄŸi ile Uluslararası Umut DerneÄŸi’nin ortaklaÅŸa düzenlediÄŸi 1. Türk Halkları Kongresi’ne 12 ülkeden 80 delege katıldı.
DTGB belirlediÄŸi yeni stratejiyle, Türk Cumhuriyetleri ve akraba toplulukları arasında dostluk ve iÅŸbirliÄŸini pekiÅŸtirmeyi amaçlamaktadır. Kongrede bu doÄŸrultuda, kurultaylar dışında Türk akraba topluluklarının yaÅŸadığı bölgelerde mini toplantılar, festivaller ve spor etkinlikleri düzenlenmesi konusunda fikir birliÄŸine varılmıştır. Kongrede ayrıca Türk halkları arasında birlik ve beraberliÄŸin geliÅŸtirilmesi için gereken adımların vakit kaybetmeksizin atılması gerektiÄŸi vurgulanmıştır.
Gagauzyeri’nin baÅŸkenti Komrat ÅŸehri ile Avrupa’nın en büyük köyü olan 13 bin nüfuslu Kongaz ve Kıpçak Köyü’nde 3 gün süren 1. Türk Halkları Kongresi’nde oy birliÄŸiyle aÅŸağıdaki kararlar alınmıştır.
1.Türk Devletleri arasında iletiÅŸim dilinin Türkiye Türkçesi olmasını ve Orta Asya Türk Devletlerindeki tüm liselerde Türkiye Türkçesi’nin seçmeli ders olarak verilmesini,
2.Ermenistan’ın iÅŸgal ettiÄŸi KarabaÄŸ topraklarından, koÅŸulsuz olarak, çekilmesi ve yurdundan edilmiÅŸ bir milyon Azerbaycan Türkü’nün geri dönmesi için Türk Dünyasının tüm gücünün seferber edilmesinin gerekliliÄŸini savunur.
3.7 Ekim 2010 tarihinde Irak’ta genel seçimler yapılmasına raÄŸmen ülkede bugüne kadar hükümetin kurulamamasının nedenlerinden en önemlisi Türkmenlerin yoÄŸun olarak yaÅŸadığı Kerkük’tür. Ancak Kerkük pazarlık konusu olmamasına,
4.35 milyon Türk’ün yaÅŸadığı İran’da Türkçe dilinin serbestliÄŸi ve yasallaÅŸmasını,
5.Afganistan’da yaÅŸayan Türklere uygulanan asimilasyonun durdurulmasını,
6.BaÅŸta Balkanlar olmak üzere, tarihi Türk kültür miraslarının korunması ve yaÅŸatılmasını,
7.Bağımsız Türk Devletleri’ni Türk nüfusunun az olduÄŸu ülkelerde temsilcilik açmasına,
8.Türk devletlerinin vatandaÅŸları arasındaki seyahatler için vize uygulamasının biran önce kaldırılmasını,
9.Sürgün hayatı yaÅŸayan DoÄŸu Türkistan halkına yönelik olarak yürütülen ÅŸiddet, soykırım, hak-özgürlüklerinin yok edilmesini kınar. Bu tür baskı, asimile ve insanlık suçlarının tüm dünya kamuoyuna sunulması için çalışmalar yapılmasını,
10.Bulgaristan’daki Türkleri kendi benliklerinden uzaklaÅŸtırmak ve aÅŸama aÅŸama yok olmalarını engellemek için Türkçe yayınların kısıtlanmaması ve Türkçe eÄŸitimin saÄŸlanmasını,
11.Ülkesinde nükleer silah denemesini yasaklayan ve nükleer silah istemeyen ve dünyada bu silahların yasaklanmasına öncülük eden Kazakistan CumhurbaÅŸkanı Nursultan Nazarbayev’e “Nobel Barış Ödülü” verilmesi konusunda faaliyet gösterilmesi,
12.Kırgızistan’da meydana gelen olaylar derin ve acı izler bırakmıştır. Bölgede diÄŸer halkların temsilcileri de bu durumun düzeltilmesi için çalışmalar yapmasına,
13.Kongremiz, İdil-Ural Türkleri konusunda; Tataristan ve BaÅŸkurdistan’da Müslüman Türklere uygulanan millî baskıların ortadan kaldırılması, Tataristan’da özellikle Tatar Dili’nin orta ve yüksek öÄŸretimde kullanımının kaldırılmasının önlenmesi ve ÇuvaÅŸistan’da ÇuvaÅŸ nüfusunun azalması neticesinde zedelenmeye baÅŸlayan millî kimliÄŸin korunması yönünde gereken tedbirlerin alınmasını,
14.Kongremiz, Rusya Federasyonu’ndaki hukuk kurumları yoluyla giriÅŸimde bulunularak, Dağıstan Cumhuriyeti tarafından onaylanan “otlak araziler durumu”nun tekrar gözden geçirilmesini,
15.Kendilerine ait milli bir kimlik ve kültüre sahip Sibirya Tatarları hakkında uluslararası kamuoyunun bilgilendirilmesine,
16.Uluslararası kamuoyu, tüm dünyada yaÅŸayan kaybolmaya yüz tutmuÅŸ diÄŸer Türk kavimlerinin varlığından haberdar edilmesine,
17.Gagauzyeri’ndeki ilk ve ortaöÄŸretimde eÄŸitim Gagauzca verilmesine,